SPRINKLER SÖNDÜRME SİSTEMİ
Suyun söndürücü olarak kullanıldığı, otomatik olarak devreye girmek üzere tasarlanmış, sabit söndürme sistemleridir. Bir tankta depolanan suyun, bir pompa yardımıyla belirli bir debi ve basınçla bir borulama üzerinden yangın durumundaki bölgeye boşaltılması, bu sistemin temel prensibidir. Borular üzerinden getirilen suyun bir sprey halinde bölgeye saçılması ise Sprinkler adı verilen başlıklar sayesinde gerçekleşir.
Her bir sprinkler başlığı, özel cam tüpler ya da ergiyebilir alaşım ile kapalı durumda tutulur. Yangın durumunda ise ortam sıcaklığının belirli bir mertebeye ulaşması ile birlikte, cam tüp patlar veya alaşımda ergime meydana gelir. Böylelikle sprinkler açılmış olur ve basınçlı su serbest kalır. Basınçlı su, Sprinkler’in deflektörüne çarpmasıyla birlikte geniş bir alana iri damlacıklar halinde serpilir. Sahip oldukları bu özellikten ötürü, yalnızca yangının bulunduğu yerdeki sprinkler devreye girer. Bu da yangının olduğu bölgeye maksimum basınçta su püskürtülürken, ortama mümkün olduğunca az su hasarı verilecek olmasıdır.
Sprinklerleri kapalı durumda tutan cam tüpler, yangının çıkması düşünülen ortamın nominal sıcaklığına bağlı olarak seçilir. Aynı şekilde ortamın dizaynına uygun olarak kullanılabilecek Sprinkler dizaynları mevcuttur. Bunlar sarkık, dik ve duvar tipi Sprinklerler olarak üç temel başlıkta toplanabilirler.
Sistemin kontrolü, Yangın Pompa Seti çıkışı ile bölgesel Sprinkler Söndürme Sistemi borulaması arasına yerleştirilen Alarm vanaları ile sağlanır. Sprinkler söndürme sistemleri dört ana tipe ayrılır ve her bir sistem için ayrı tipte Alarm Vanaları kullanılır.
1. Islak Sistem: Borudaki mevcut basınçlı suyun donma riskinin olmadığı yerlerde kullanılır.
2. Kuru Sistem: Herhangi bir ısıtmanın olmadığı ve suyun donma riskinin olduğu yerlerde kullanılır. Bu sistemde bir kompresör yardımıyla borulara hava basılır. Sprinkler patlamasıyla birlikte önce basınçlı hava boşalır, bu esnada Yangın Pompa seti devreye girerek sisteme su beslemesi yapmaya başlar.
3. Baskın Sistem: Bu sistemde kapalı tip sprinkler yerine açık nozul kullanılır. Yangın, pilot bir sprinkler hattı ya da diğer algılama ekipmanları ile algılandıktan sonra sistem devreye girer ve açık nozulların tamamından ortama söndürücü sıvı boşaltılır.
4. Ön Tepkimeli Sistem: Özellikle yanlış alarmlardan endişe edilen ortamlarda kullanılan bu sistemde de borularda su bulunmaz. Oluşabilecek hatalardan ötürü ortama yangın harici bir durumda su boşalmasını engellemek nedeniyle, herhangi bir Sprinkler açık konuma girse bile kilitleyici mekanizma sayesinde sistem devreye girmez. Harici algılama ekipmanının da doğrulaması ile birlikte sistem devreye girer ve söndürme sağlanır.
KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
Belirli miktarda köpük konsantresinin basınçlandırılmış suyla karıştırılması ve bu karışımın sprinkler ya da nozul yardımıyla püskürtülmesi ile çalışan, sabit sistemlerdir.
Sistem aktive edildiği zaman, bir tankta tutulan köpük konsantresinin belirli bir miktarı suya karışır. Bu metotla son derece etkili bir söndürücü olan düşük genleşmeli ya da yüksek genleşmeli köpük oluşturulmuş olur. Bu köpük karışımı belli bir basınç ve debi ile sprinklerin deflektörüne ya da nozula çarpar ve söndürmenin uygulanacağı alan üzerine püskürtülür. Aynı zamanda borulardaki su akışı lokal alarm sistemini devreye sokar ve bu sayede itfaiyeye bilgi gönderilir.
Tıpkı sprinkler söndürme sistemlerinde olduğu gibi, köpüklü söndürme sistemleri de yangın kontrol altına alındıktan kısa bir süre sonra tekrar kullanılır hale getirilebilir. Ancak kullanılan köpük konsantresinin yenisinin tanka eklenmesi gerekmektedir.
Hızlı söndürme sağlayan, komplike, güvenilir ve çok etkili bir sistemdir. Özellikle parlayıcı sıvıların depolandığı bölgelerde kullanmak için idealdir.
